AÜ uzaktan algılama

 Kendisi aynı zamanda Fen Fakültesi Dekan Yardımcısı, Uzaktan Algılama Uygulama ve Araştırma Merkezi yönetim kurulu üyesi, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Antalya Şubesi Yönetim Kurulu üyesi ve ayrıca Uluslararası Uzaktan Algılama ve Fotogrametri Birliği Vatandaş Bilimi çalışma grubu sekreteri.
 
Kısaca nedir uzaktan algılama ?
-Uzaktan algılama, fiziksel temas olmadan cisimler ya da yüzeyler hakkında bilgi elde edilmesini olanak sağlar. Uzaydaki uydulardan, uçaklardan ya da yerden herhangi bir algılayıcıdan elde edilen verilerin analizi ile örneğin ormacılık alanında bir bölgede bulunan ağaçların çeşitleri, biyokütlesi, jeolojide kayaç analizleri, haritacılıkta kent planlarının otomatik oluşturulması, deprem sonrası fay hatlarının analizi, kıyı değişimlerinin gözlenmesi,asteroid madenciği , endüstri 4.0’da da oldukça önemli hale gelen ve daha pek çok konuda olmazsa olmaz bir teknoloji uzaktan algılama. 
 
Üniversitemizde Uzaktan Algılama eğitimi konusunda bilgi verir misiniz ?
-Akdeniz Üniversitesi farklı eğitim seviyelerinde uzaktan algılama eğitimi veren ve ayrıca bünyesinde bulunduğu araştırma merkeziyle Türkiye’deki sayılı üniversitelerden.
Fen Fakültesinin en önemli bölümleri arasında yer almayı sürdüren Uzay Bilimleri ve Teknolojileri bölümü lisans,; Fen Bilimleri altında üniversitenin farklı bölümlerinden öğretim üyelerinden oluşan çok disiplinli ‘Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri’ yüksek lisans programında eğitim-öğretim araştırma faaliyetleri sürdürülürken, Rektörlüğe bağlı ‘Uzaktan Algılama Uygulama ve Araştırma Merkezi’ de kamu kurumlarının ,özel sektörün ve üniversitenin farklı bölümlerinin ihtiyaç duyduğu ‘uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri’ desteğini sağlamakta. Ve ayrıca eğitim faaliyetlerinde de Merkez öğrencilerin  tez çalışmalarına katkı sunmakta. Tüm bu çaba ve gayretin başarılı bir şekilde sunulması noktasında Uzaktan Algılama Merkezi Müdürü Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Namık Kemal Sönmez yer alıyor. Kendisi tarımsal uzaktan algılama konusunda Türkiye’deki önemli isimlerden. Ayrıca özellikle jeoloji mühendisliği bölümünde uzaktan algılama çalışmaları yoğun olarak yine Uzaktan Algılama ve CBS anabilim dalı öğretim üyesi Doç.Dr.Taner San tarafından gerçekleştirilmekte. Geniş uygulama alanlarından dolayı ismini sayamadığım pek çok bölümde de uzaktan algılama çalışmaları gerçekleştiriliyor.
 
Öğrencilerinizi lisans eğitimimizde nasıl bir müfredat ve olanaklar bekliyor?
-Üniversitemizde lisans seviyesinde uzaktan algılama eğitimi yoğun olarak Uzay Bilimleri ve Teknolojileri bölümünde verilmekte. Türkiye de ilk Uzay Bilimleri ve Teknoloji leri Bölümü 2010 yılında Akdeniz Üniversitesinde üç farklı anabilim dalı ile kuruldu. Bunlar : Uzay fiziği, Uzay Teknolojileri ve uzaktan algılama. Uzay fiziğ alanı, özellikle uzay araştırmaları konusunda yurtdışı başta olmak üzere akademik anlamda çok geniş anlamda fırsatlar sunmakta.  Bölüm başkanı Prof.Dr.Volkan Bakış’ın ve fakültemizin katkıları ile yeni yapılan planetaryum ve Saklıkent’te bulunan teleskop dünya standartlarında imkanlar sağlamakta. Uzay teknolojileri ve uzaktan algılama alanları da hem akademik hem iş bulma imkanları açısından geniş fırsatlar sunmakta. Geçtiğimiz yıl Üniversite destekleme vakfı tarafından bağışlanan bilgisayar laboratuarı da derslerimize yüksek ivme kazandırdı. Kendilerine bu büyük destek için tekrar teşekkür ederin.
Müfredata baktığımız zaman derslerimiz çok disiplinli yapıdan dolayı, Astronomi ve uzay bilimleri bölümleri, Uzay mühendisliği ve Geomatik mühendisliği bölümlerinde okutulan bazı derslerin teorik yönünün ağır bastığı bir karışımı diyebilirim. Bu değerlerin bir arada bulunması da hem üniversitemiz, hem fakültemiz hem de bölümümüz için büyük bir şanstır. Böylesine eğitim müfredatı güçlü programlar ile ders gören öğrenciler buradan mezun olduklarında AR-GE vizyonu ile iş hayatına atılmaktadırlar. Ayrıca önde gelen performans göstergelerinde Akdeniz Üniversitesi uzaktan algılama araştırmaları konusunda Türkiye’de ön sıralarda yer almaktadır. Bölümümüz konusunda diyeceğim olumsuzluk uzay teknolojileri konusunda yeterli öğretim üyesi sayısına henüz ulaşamamış olmamız olacaktır. Bu handikap da çok kısa zamanda giderilecek diyebilirim.
 
Tercih edilme durumunuz nasıl?
—Üniversite tercihleri bildiğiniz gibi, bence çok yanlış bir şekilde eski yıllardaki puanlar referans alınarak yapılıyor. Çünkü istediğiniz ya da geniş alanlar bulabileceğiniz bir bölümü, sırf geçen seneki adaylar seçmemiş diye siz de seçmiyorsunuz. İlk yıl tercih kavuzunda puanımız olmadığından sanıyorum ki adayların referans aldıkları bölümler Astronomi bölümleri oldu ve biz bu maratona epey düşük puanlarla başladık.
Ancak daha sonra gerek yaptığımız tanıtımlar gerekse de projelerimizin basında da yer bulması, gerekse de mezunlarımızın ve öğrencilerimizin başarıları puanlarımızı her sene bir miktar artışla yukarı doğru çıkarmaya başladı.
 
Derslerinizi nasıl işlersiniz?
-9 ay kadar Atina’da, 7 sene de İsviçre’de bulundum. Yüksek lisans tezimi Atina’da yazmıştım, doktora derecemi de Zürih’te bulunan İsviçre Federal Teknolojisi Enstitüsünden aldım. Derslerimde yurtdışında edindiğim tecrübelerden faydalanıyorum, İsviçre’de ABD’de geliştirilen modelleri uygulamaya çalışıyorum. Probleme dayalı öğrenme modelini, öğrencilerin aktif katılımını, programlama becerilerini kullanmalarını önemsiyorum. Örneğin kentsel uzaktan algılama dersinde Antalya problemlerine uydular vasıtasıyla çözüm getirmeye odaklanmıştık. Antalya’nın kıyıları nasıl değişmiş, yok olan orman alanlarımızın miktarı, nerelere yeni yollar yapılmış, sel olursa nereler zarar görür gibi.
 
Öğrencileriniz hakkında bir şeyler söylemek isterseniz?
—Öğrencilerimiz üç anabilim dalında bulunan alanında uzman yurtdışı deneyimli öğretim üyelerinden çok disiplinli ve ağır bir müfredat ile eğitim almaktadırlar. O yüzden  istemediğimiz sayıda ancak istediğimiz nitelikte mezun veriyoruz. Öğrencilerimiz daha lisans seviyesinde ulusal ve hatta uluslararası bilimsel konferanslarda boy gösteriyorlar, araştırma sonuçlarını sunuyorlar. Örneğin bir öğrencimiz, bizim danışmanlığımızda yaptığı insansız hava araçlarıyla buğday boylarının otomatik ölçümü çalışmasıyla ulusal sempozyumda üçüncü oldu, bir  başka öğrencimiz iha tasarımı çalışması ile başka bir sempozyumda ikinci oldu.
Bir öğrencimiz yaz stajını Tanzanya’da lazerin uygulama alanları üzerine yaptı. Bir öğrencimiz de önümüzdeki günlerde Kamerun’da bir projeye dahil olup Kamerun’un orman alanlarını ve çevresel değerlendirmelerini uydu verileri yardımıyla gerçekleştirecek. Slovakya’da, Atina’da  araştırma yapan öğrencilerimiz oldu. En son yüksek lisans öğrencimiz Alman Uzay Ajansı’nda uzaktan algılama konusunda tez çalışmasında bulunmak üzere Münih’ e uçtu. Bir diğer öğrencimiz de insansız hava aracı üreten bir firmada ar-ge elemanı olarak görev almakta.
 
Uygulamada neler yapıyorsunuz ?
-Kültürel miras belgelemesi konusunda Patara kazılarının da 30.yılına adadığımız, Prof.Dr. Havva İşkan hocamız ve Bilim Üniversitesi işbirliği, Uzaktan Algılama Araştırma ve Uygulama Merkezi koordinatörlüğünde bir kurs düzenleyip, hem sosyal bilimlerden hem fen bilimlerden öğrenci arkadaşlarımızı ve hocalarımızı bir araya getirip arkeoloji konusunda ortak bir dil oluşturulmasına katkı vermeye çalıştık.
Çok yakın bir zamanda Hindistan ile projemiz var. Orada eğitim vereceğiz. Uzaktan algılama ile Kumluca da yaşanan hortum etkisi ve tespitini uydudan faydalanarak Uzaktan Algılama teknolojisinin kullanılmasını aktaracağız. Hindistan da da fırtına ve sel çok yaşandığı için bizim Uzaktan Algılama sistem deneyim bilgi tecrübelerimizi sergileyeceğiz. Hindistan’dan iki öğrenci Üniversitemize yüksek lisans araştırmaları için gelecek.  Bizden de bir öğrenci onlara katılacak.
Güneş patlamalarının ve kozmik ışınların dünyaya yapmış oldukları etkileri incelemek için üç anabilim dalının da yer alacağı uluslararası bir proje hazırlığı içerisindeyiz. 
Harita Genel Komutanlığı(şimdiki adıyla müdürlüğü) ile gerçekleştirdiğimiz farklı projeler var. Bundan ayrı olarak Uzay fiziği ve uzaktan algılama alanlarında TUBITAK destekli projeler yürütülmekte.
Son olarak söylemek istedikleriniz?
—Uzaktan algılama ile topluma dokunmayı önceleyen bilim insanlarını çoğaltmak amacındayız.
Özellikle çok disiplinli Uzaktan Algılama ve coğrafi bilgi sistemleri anabilimdalına arkeolojiden mühendisliğe farklı alanlardan öğrencileri kabul ederek alanında uzman hocalarımızla özgün çalışmalara imza atmaktayız.  Ayrıca tezsiz uzaktan yüksek lisans programımızla da sektörde çalışan ve bilgilerini güncellemek isteyen profesyonellere fayda sağlamayı amaçlamaktayız.
Tüm bu eğitim ve araştırma faaliyetlerinin hayata geçirilmesini sağlayan başta Üniversite Rektörümüz olmak üzere Fakülte Dekanımız, Bölüm Başkanlarımız ve öğretim üyelerimize gösterdikleri emek ve gayretleri için ayrı ayrı teşekkürlerimi  sunarım.

Okan DİLEK