Bir şehrin kahramanlık destanıdır. 12 Mart Dadaşlar diyarı Erzurum'un düşman işgalinden kurtuluşunun 103'üncü yıldönümüdür. 12 Mart Erzurum için özgürlük ve kurtuluş demektir.
Bu kurtuluş bayramımız ülkemize, Erzurum'a kutlu olsun.
İllerimizin tarihine baktığımızda, dünya tarihine kahramanlık destanları yazmış şehirlerimizin içinde; en önemlisi ve en başta geleni Doğu'nun sınır kalelerinden birisi de Erzurum'dur. Kahramanlar listesine genci, ihtiyarı, kadını ve erkeği ile geçen dadaşlar diyarı Erzurum'un bugün düşman işgalinden kurtuluşunun 103'üncü yıldönümü. Bugün bu coğrafya üzerinde başımız dik duruyorsa, hür ve bağımsız yaşıyorsak, bunu şehit ve gazilerimize borçluyuz. Onları bir kez daha saygıyla, minnetle ve rahmetle anıyoruz.
12 Mart şerefli, şanlı zafer günüdür. Erzurum'un, Dadaşın tarihleşen dünüdür, bugünüdür...
16 Şubat 1916'da Rus ordusunun dağılması üzerine idareyi ele alan Ermeniler, bir hafta içinde Erzurum'un kadın, erkek, çocuk, yaşlı demeden 12 bin evladını boğazlayarak diri diri yaktılar. Erzurum'da yaşanan bu katliamın bir benzerini tarih henüz kaydetmemiştir. 12 Mart 1918; Dadaşlar diyarı şehrimiz, gözbebeğimiz Erzurum'un esaretten hürriyete, ölümden hayata kavuştuğu gündür. Böylece 12 Mart 1918 zaferiyle bütün Doğu Anadolu Ermenilerden temizlenerek Anavatana katılmıştır.
Doğu illeri fatihi Kazım Karabekir Paşa 12 Mart sabahını şöyle anlatıyordu:
"Erzurum'a girdiğimizde 2377 şehit defnettik. Erzurum'da halk gözyaşları içinde kimi babasını, kimi kardeşini, kimi çocuğunu öldürülerek yakılmış halde bulmuştu. Sokaklarda canlılıktan hiçbir iz kalmamıştı. Erzurum yaşayan bir şehir değildi artık. Yerlerde çocuk, kadın ve yaşlılar kanlar içinde yatıyordu."
Eşsiz bir kahramanlığın destanı olan bu kurtuluş hikayemiz, 12 Mart'ın derin anlamını özetlemektedir. Erzurum hiç şüphe yok ki Kurtuluş Savaşımızın, Cumhuriyet'e giden yolun en önemli kilometre taşlarından birisidir. Mustafa Kemal Atatürk, 23 Temmuz 1919’da Erzurum Kongresi’ni burada gerçekleştirmiş, Kurtuluşa ve Türkiye Cumhuriyetine giden yol, 12 Mart 1918’de kurtarılan Erzurum’dan geçmiştir.
Bugün Anadolu coğrafyasını biz, Erzurum'daki Aziziye Tabyası'nın dünya milletleri tarihinde eşine az rastlanır isimsiz kahramanlarına borçluyuz.
12 Mart sadece Erzurumlular için değil, insanlık için de oldukça önemli bir gündür. Çünkü akla gelebilecek insanlık dışı her türlü işkence ve katliamı gerçekleştiren Ermeni çeteleri geldikleri yere gönderilmişlerdir. Tarihte asıl soykırım Erzurum'da yapılmıştır. Bu katliama ilişkin belge ve kanıtlar bugün Erzurum Müzesi'nde bulunmaktadır. 1918'de eller birbirine nasıl kenetlenmişse, esarete karşı nasıl omuz omuza durulmuş ve kurtuluşa ulaşılmışsa, bugün de Erzurum'un işsizlikten, yoksulluktan kurtulması için gereken adımlar atılmalıdır.