İslam medeniyeti, merhamet ve güzel ahlak

İslam ve Müslüman kelimelerinin “silm” kökünden gelmektedir. Kur’an-ı Kerim’de Rabbimiz, “Ey iman edenler hepiniz toptan ‘silm’e, barışa giriniz.” buyuruyor. Yani İslam’a giriniz. İyi bir Müslüman olunuz. Müslümanlık neyi gerektiriyorsa onları yerine getiriniz demektir. Adam gibi Müslüman olunuz, yani barış ve teslimiyete bağlı olunuz. Böylece Müslümanın düşünce ve ahlakının iki büyük ve önemli boyutu ortaya çıkıyor; Birincisi, yaratana yani Allah’a itaat ve teslimiyettir. İkincisi de yaratılana yani can taşıyan her varlığa karşı şefkat ve merhamettir. İşte bu inançla, Kur’an ve sünnetin izinde kurulan İslam medeniyeti, merhametin, güzel ahlakın, bir arada yaşamanın en güzel örnekleriyle doludur.  

Din, dil, ırk, renk ayrımı yapmaksızın herkesin temel hak ve özgürlüklerini dokunulmaz kabul etmişlerdir. Bir arada yaşama kültürünün, yaratana itaat ve yaratılana merhamet ahlakının en güzel örneklerini sunmuşlardır. Esasında bugün insanlığın en büyük sorunu bu ahlak ve hukuku ihmal etmesi, hatta kaybetmesidir. Yaşanan savaşların, kaosların, bireysel ve küresel krizlerin temelinde insanın kendine yabancılaşması, yaratılış gayesini unutması, Rabbine kayıtsız kalması vardır.  Dünyayı, kaybettiği ve muhtaç olduğu değerlerle buluşturmak ise yine sizlere/bizlere düşmektedir. Hatta bu, bizim iman ve kulluk sorumluluğumuzdur.

Nitekim Peygamber Efendimiz Mekke-i Mükerreme’de bir cahiliye toplumundan dünyanın en güzel dönemini, asr-ı saadeti inşa ederken bunu kendisine inanan bir avuç genç Müslüman ile beraber yapmıştır. Biliyorsunuz Mekke’de, İslam’ın zor yıllarında Peygamber efendimize inanıp destek olan, insanlığın iyiliği için mücadele eden sahabenin büyük çoğunluğu 15-20 yaş aralığındaki genç insanlardır.

Kur’an-ı Kerim’in bize örnek gösterdiği gençler var. Aklıyla tevhidi ve putların anlamsızlığını tespit eden İbrahim peygamber. İffetin timsali Hazreti Yusuf. İmkânlarını ve statülerini feda etme pahasına hak-hakikat mücadelesi yapan Ashab-ı Kehf. Her birinizin bu örnekleri en iyi şekilde özümsediğine inanıyorum. 

Hepimizin bildiği bir realite olarak, bilgi en büyük imkân ve güçtür. Ancak bilginin, insanlığın huzuruna vesile olması için ahlak, hikmet ve hukuk ile ilişkisi hayati öneme sahiptir. Ahlaktan, hukuktan uzak bilginin bir faydası yoktur. Onun için Efendimiz, “Allahım faydasız ilimden sana sığınırım” diyor. Değer olarak görülmeyen, hikmetle yoğrulmayan, uygulanarak güzel ahlaka dönüşmeyen bilgi, hayata huzur getirmeyecektir. Getirmediği de zaten aşikar. Bugün küreselleşen dünyada faydasız bilginin ortaya çıkardığı huzursuzlukları, savaşları hepimiz görüyoruz. İnsanı yaşatmak için değil, insanı öldürmek için kullanılan bilginin dünyayı ne hale getirdiğini hepimiz görüyoruz. Dolayısıyla, karşımızdaki en zorlu düşmanımız cehalettir. Bu düşmanı alt etmenin biricik yolu da hayatımızın her alanına sahih, faydalı bilgiyi ikame etmekten geçmektedir. Zira bilgiyle yüceldikçe; imanımız sahih bilgiyle beslendikçe yüreklerimiz de birleşecek, özgüvenimiz ve imkânlarımız da artacaktır.

Hazreti Peygamberin, “İnsanların en hayırlısı insanlara faydalı olandır.” Buyurdu. Bu adeta İslam ahlakının en kapsamlı ve özlü ifadesidir. İslam’da bilginin ana gayesi Allah’ı tanıyıp kulluk etmek, insanlara faydalı olmak ve yeryüzünü imar etmektir. Sevgili Peygamberimiz; “Şüphesiz ki Allah, nefsinin hevâsına meyletmeyip doğru yoldan şaşmayan genci çokça beğenmektedir buyuruyor. İşte bu bir müjdedir. Bizim en büyük hedefimiz, hayat gayemiz Rabbimizin hoşnutluğunu kazanmaktır.

Bunu özellikle sizlere ifade etmeliyim ki, hem kendinizin hem de toplumun ve bütün insanlığın iyiliği için şu hususları önemsemenizi tavsiye ediyorum. İnsanî değerlerin, bir arada yaşamanın, güzel ahlakın ve erdemin en güzel örneği Peygamberimiz, Hz. Muhammet Mustafa’dır. Onun hayatını her yönüyle öğrenmeye ve yaşamaya muhtacız. Zira o, tanınmadan, dostluk, vefa ve kardeşlik bilinemez. O anlaşılmadan merhamet, paylaşma, başkasına değer verme ve herkesin iyiliğini isteme erdemleri anlaşılamaz. O tanınmadan güzel ahlak tam anlamıyla yaşanamaz. İnancı olmayanın geleceği yoktur. İnancınızı sahih bilgiler üzerine bina etmelisiniz. Bunun için doğru kaynaklardan ve devamlı bir şekilde okumalıyız. Zira Rabbimiz, vahyini “oku” emriyle başlatmıştır. İslam’ın şefkat, merhamet, hakkaniyet, güzel ahlak ve bir arada yaşama ilkelerini tam olarak özümsemeliyiz. Sonra bu ilkeler üzerine kurulan medeniyetimizi tanımalıyız. Diğer yandan, sevgili gençler en önemli hususlardan birisi de ibadetleri asla ihmal etmemeliyiz. Çünkü bizleri güçlendirecek, koruyacak ve istikamet üzere kılacak en büyük imkânımız, ibadetlerimizdir. ‘Namaz insanı bütün kötülüklerden alıkoyar.’ bir örnek verilmiş Kur’an-ı Kerim’de. Oruç da, zekat da, hac da, hayır hasenat da böyledir. İbadet dediğimiz ne varsa hepsi insanı kötülüklerden alıkoyar. Şükür ifasıdır ibadet.

Hangi meslekte olursanız olun gayeniz, topluma ve insanlığa hizmet etmek olmalıdır. Zira karşılığını sadece Allah’tan bekleyerek İslam’a, milletimize ve insanlığa hizmet etme uğrunda yaptığınız bütün çalışmalar ibadettir. Bizim asıl beklentimiz, en büyük ücretimiz Rabbimizin rızasını kazanmaktır. 

En küçük davranışlarınızda bile edep, nezaket ve zarafet olsun. Peygamber efendimiz Müslümanı “elinden ve dilinden diğer insanların emin olduğu kimse” olarak tanımlamaktadır. Yine Sevgili Peygamberimiz, “Kendisi için istediğini mü’min kardeşi için de istemeyi, kendisinin hoşlanmadığı bir şeyi kimseye reva görmemeyi” imanın ölçüsü olarak bizlere öğretiyor. Irkını, sülalesini, rengini, coğrafyasını seçmek kimsenin elinde değildir. Ama inancını ve ahlakını herkes kendisi tercih ediyor. Bunun için Allah yegâne değer ölçütü “takva”dır.”